KAPLICZKA W ROZWALONYM DRZEWIE

 

ul. Pratulińska
Z pozoru zwykłe drzewo, trafione piorunem...

 Ale kiedy przyjrzymy się bliżej, w pękniętym drzewie umieszczono kapliczkę. Nie znam do końca historii kapliczki, ale może jest ktoś, kto mógłby ja nam przybliżyć?

KOŚCIÓŁ ŚW. MARKA EWANGELISTY

ul. Zamiejska 6
W 1987 zdecydowano o budowie nowego kościoła, z uwagi na to, że Targówek się rozrastał, a kościół na Tykocińskiej zaczął przestać wystarczać. Biskup Duś poświęcił plac i budowa ruszyła. Już w 1989 odbyła się pierwsza msza w gotowym domu katechetycznym, powstałym wraz z plebanią. Budowę kościoła ukończono w 1995, posadzkę ściągnięto z Włoch i ustawiono dębowe ławy. Wewnątrz umieszczono kopię obrazu "Trockiej Matki Bożej Pocieszenia", wykonaną w 1999 przez krakowskich artystów, Mariana Paciorka i Leopolda Kubicę. Projekt kaplicy, w której umieszczono obraz wykonała siostra Maristella. Zdecydowano się na właśnie ten obraz, bo kościół leży przy starym szlaku do Wilna, którego pozostałością jest ulica Trocka, biegnąca zaraz obok.
Poza obrazem ciekawostką jest, że w domu parafialnym działa amatorski teatr dziecięcy RAJ.

ULICA GOŁAWICKA

Ulica Goławicka powstała w sercu Targówka Mieszkalnego w latach '70, w okolicach starego placu Horodelskiego, mniej więcej na linii wielkiej 'promenady' Targówka, ul. Tadeusza Korzona.
Uliczka jest drogą wewnętrzną wśród bloków budowanych na przeł. lat '70 i 80 wg proj. Małgorzaty Handzelewicz i Zbigniewa Wacławka. Ich projekt wygrał, jako najbardziej współgrający ze starą zabudową. Ciekawe, co??
Budynki mają różną ilość pięter i zróżnicowane kształty, zazwyczaj w obrębie ulic.
Ulica otrzymała nazwę po podwarszawskiej wsi Goławice, niedaleko Pomiechówka.

PRZYCHODNIA ZDROWIA

ul. Tykocińska 32 \ 34
Budynek powstał w 1914 na potrzeby takich instytucji jak zarząd gminy, sąd, czy posterunek policji. W czasie II wojny była to siedziba gestapo, w piwnicach działała słynna na targówku katownia. W sierpniu 1944 działał tu powstańczy punkt sanitarny II Rejonu 6 - XXVI Obwodu Armii Krajowej pod dowództwem dr Andrzeja "Atoma" Kowalskiego . W punkcie pracowały sanitariuszki z Szarych Szeregów i Wojskowej Służby Kobiet. Zanim dotarła na Targówek Warszawa, był to bodaj najważniejszy budynek dla całej miejscowości, a także kiedy miasto wchłonęło Targówek w 1916... Jest to prawdopodobnie najstarszy murowany budynek dzielnicy.
Dziś jest to przychodnia internistyczno-pediatryczna, odnowiona i wyglądająca na prawdę pięknie. Bystre oko dostrzeże na ścianie przy schodach specjalne kółka do przywiązywania koni.

KOŚCIÓŁ CHRYSTUSA KRÓLA

ul. Tykocińska 27

Budowa zaczęła się w 1934 dla mieszkańców Targówka, którzy wcześniej należeli do parafii w Ząbkach. Jednak do 1939 powstały tylko fundamenty i ściany do wysokości chóru. Plac pod kościół podarowali kamienicznicy Krzeszewscy jako wotum za zwycięstwo w Bitwie Warszawskiej. Projekt przygotował Stefan Colonna-Walewski w stylu średniowiecznych kościołów lombardzkich. W 1947 budowę wznowiono pod kierunkiem Władysław Koziejowskiego; pracę skończono w 1954. Obok kościoła miała stać 45-metrowa kampanila, wyłożona tabliczkami z nazwiskami poległymi w 1920. Po wojnie znacznie uproszczono projekt, a kampanili zabroniły władze. W latach 1977-8 elewacji nadano charakter modernistyczny.

Wewnątrz znajdują się obrazy Michaela Willmana: Męczeństwo św. Jana Ewangelisty i Chrystus na Krzyżu, które przyjechały tu z klasztoru w Lubiążu. Jest tu także XIX-wieczna kopia obrazu Andrea Sarto Madonna z Dzieciątkiem i Świętym, ambona wykonana przez Lecha Dunina.

ZAKŁADY PRZERÓBKI DREWNA STEFANA KATELBACHA

ul. Oszmiańska 9
Nie wiem w którym roku powstały te zabudowania, dość, że w 1930 wytwórnia wyrabiająca szpule dla przemysłu włókienniczego należała do Stefana Katelbacha, który kupił ją w latach '20. W celu usprawnienia zapewne fabryki wziął kredyty, pierwszy w 1928, potem w latach 1932-5. Kredyt oznaczony jest w archiwach numerem 2/235/0/1021. Katelbach utopił tu 800.000 zł, zamykając zakład w 1932. Ale w sumie chyba nic to, bo Katelbach był jednym z najbogatszych ludzi w Polsce przed wojną.
Nikt nie bardzo wie, co to jest za wieża. Pracownik zakładu, z ktorym rozmawiałem powiedział, że to wieża ciśnień i jestem skłonny się z tym zgodzić. Budynek w typie Rohbau, jakich wiele było w Warszawie, powstał najprawdopodobniej pod koniec XIX w., może tuż na pocz. XX.
W czasie powstania warszawskiego mieścił się tu punkt sanitarno-opatrunkowy II Rejonu AK Targówek. Po wojnie działała tu Spółdzielnia Pracy Przemysłu Gumowego Santochem. Obecnie jest to drukarnia, której nazwy nie podam, bo władowałem się na teren zakładu oczywiście bez pozwolenia i wyskoczył na mnie facet, żebym spadał. Na szczęście zrobiłem parę zdjęć :) I prosił, żeby nic nie mówić, bo właściciel będzie miał znowu kłopoty... Hmmm... Czyżby ktoś się czepiał o nieposzanowanie zabytków? Przecież i tak tędy ma przelecieć nowa trasa, którą już robią? Jak dla mnie to ktoś w ochronie zabytków powinien beknąć tak głośno, żeby go w Gdańsku usłyszeli...

BRAMA KIRKUTU PRASKIEGO

wejście od ul. św. Wincentego
Tę główną bramę ozdobiono dwoma pylonami i płaskorzeźbą Tory, wykonaną przez T. Kowalskiego, D. Pastuszkową i L. Waszkiewicza. Jedyną wadą jest to, że jest ona wiecznie zamknięta... Ale nic to, bo boczna brama od ul. Odrowąża jest zawsze otwarta :) A o samym cmentarzu było juz TUTAJ, polecam :)

DREWNIAK PAPROCKIEGO NA BIRUTY

ul. Biruty 20Powstała w 1908 dla spekulanta i przedsiębiorcy budowlanego Paprockiego. Mieszkali tu głównie rzemieślnicy: Wapowski (producent reklamowych samolocików dla LOT-u, zamków do torebek i kapsli do piwa), Jan Jakubowski (baletmistrz Opery), Paprocki (brat właściciela, masarz), rewolucjonista czasów carskich Klemens Markowski. W czasie II wojny mieścił się tu szpital polowy. Nad każdymi drzwiami umieszczono żeliwne numery lokali, które istnieją do dziś.

Sypiący się juz niestety ganek podtrzymywany jest ze wszelkich sił wszelkimi sposobami. Warto przypomnieć batalię jaką stoczono o ten dom podczas budowy ronda Żaba. Teraz tylko, zaraz obok cienkich drewnianych scian przejezdża mnóstwo samochodów i autobusów...

Mogę jeszcze dodać, to coś dla fanów polskich komedii, że tutaj kręcono sceny w filmie Alternatywy 4 mieszkania prof. Dąb-Rozwadowskiego, w którym przyjmował studentów przed kwaterunkiem na Ursynowie.

TEATR RAMPA

ul. Kołowa 20

Budynek powstał na pocz. Lat ’50 XX w. Fama głosi, że miała tu być stacja metra. Powstał tu jednak Dom Kultury. W 1975 funkcję dyrektora objął Marian Jonkajtys, który stworzył tu scenę muzyczną, a występowali tu m.in. Danuta Rinn, Alicja Majewska, Tadeusz Ross... W 1981 kierownictwo objął Jan Krzyżanowski i zmienił profil teatru z muzycznego, na normalny. Grali tu wówczas Sława Przybylska, Aleksandra Koncewicz, Mieczysław Voit, Andrzej Tomecki. Oprócz musicali grano również klasykę. W 1987 Andrzej Strzelecki, przejmując teatr, sprawił, że stał się on bardzo popularny. Występowali tu Janusz Józefowicz, Stanisław Tym, Magda Umer, Zbigniew Zamachowski, a także wiele gościnnych gwiazd. W 1996 dyrektorem został Andrzej Maciejewski, który przywrócił mnogie funkcje teatru, a po nim kierownictwo objął Krzysztof Miklaszewski w 1997. Na pocz. XXI w. teatr popadł w kłopoty finansowe i musiał rozszerzyć repertuar. W 2003 dyrektorem zostaje Jan Prochyra.

TROCKA \ ASKENAZEGO

Warszawskie blokowisko, jak każde inne... Trochę przypomina podwórka z teledysków amerykańskich rapperów... Lata '80, na początku, bloki należą do ul. Askenazego, zdjęcie spod koszowiska przy pętli na Trockiej.

KOŚCIÓŁ ŚW. WINCENTEGO A PAULO

Drewniany kościół na cmentarzu Bródnowskim z 1888 wg projektu Edwarda Cichockiego. Zbudowany został z desek użytych jako rusztowanie przy renowacji kolumny Zygmunta; deski nie były żywicowane (tzn. nadal miały w sobie żywicę), przez co nie są atakowane przez szkodniki. Budynek jest konstrukcji ryglowej, jednonawowej. We wnętrzu jest polichromia Wiesława Konowicza, a w ołtarzu głównym rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego. W ołtarzach bocznych są obrazy Niepokalane Poczęcie NMP i św. Wincenty a Paulo.

KIRKUT PRASKI

Założony w 1780 roku przez Szmula Zbytlowera, naczelnego skarbnika królewskiego, w miejscu wydobywania piachu i gliny dla pobliskiej cegielni. Pozwolenie na założenie kirkutu wydał biskup płocki Michał Jerzy Poniatowski, pod warunkiem cichego przemarszu konduktów i dostarczenia co roku 101 kg łoju do kościoła w Skaryszewie. Pierwszy pogrzeb odbył się w 1774r. Cmentarz zajmował 0,81 ha, a ogrodzony został kosztem Gitli Zbytlower w 1784r. Przy bramie, również dzięki Gitli, powstał drewniany dom przedpogrzebowy i mykwa z 1829. W 1873 spłonął dom pogrzebowy. W trakcie I wojny światowej stacjonował tu pułk rosyjski, który rozgrzewał się nie tylko gorzałką, ale także ogniem, rozpalonym dzięki okolicznym drzewom, trumnom i drewnianym macewom. Do 1930 uporządkowano jednak kirkut i zbudowano mur wokół niego. W czasie wojny Niemcy wywozili płyty nagrobne używając ich do budowy lotniska i dróg w koszarach. Ponadto zgładzono tu ponad 3000 osób pochodzenia polskiego i żydowskiego, szczególnie w czasie Powstania Warszawskiego Po wojnie teren zamknięto. Dopiero w 1985-89 Fundacja Nissenbauma uporządkowała nieco cmentarz, choć nie do końca, głównie z braku funduszy. Na stosach leży ponad 5 tys. macew, kilkadziesiąt stoi nadal.

Spoczywa tu dużo żydowskich rodzin: Sonnenbergowie, Bergsonowie, Nissenbaumowie, a także Abraham Stern, wynalazca mechanicznego kalkulatora i pradziadek Antoniego Słonimskiego. Jak widać, nieobce są tu również sprawy antysemityzmu. Zresztą, przez długi czas cmentarz służył jako pijalnia piwa\taniego wina\wódy okolicznym miłośnikom trunków...