piątek, 25 stycznia 2008

POZOSTAŁOŚCI POMNIKA KS. PONIATOWSKIEGO

Park Pamięci w Muzeum Powstania Warszawskiego, ul. Przyokopowa 28
Ze składek publicznych ufundowano pomnik księcia Poniatowskiego, który zginął po bitwie pod Lipskiem w nurtach Elsteru. Projekty mieli wykonać Christian Rauch, Karol Schinkel, Bertel Thorvaldsen lub Antonio Canova. Pomnik wyrzeźbił wreszcie w 1826 Thorvaldsen, 7 lat po czasie, i pomnik przywieziono do Gdańska. Do Warszawy skrzynie z pomnikiem przyjechały dopiero w 1829. Około roku trwały kłótnie nad formą pomnika i w końcu odlew powstał w 1830-2 w giserni Klaudiusza i Emila Gregoire’ów. Pomnik miał stanąć przed pałacem Namiestnikowskim, ale w dobie zaborów rosyjskich nie było na to szans, mimo, że car wyraził zgodę na wykonanie pomnika (choć Konstanty protestował). W grę wchodziły również pl. Karasia, Saski, Za Żelazną Bramą, Trzech Krzyży, Teatralny lub Ogród Saski. Cokół wykonał Adolf Szuch. I kiedy większość była już gotowa, Mikołaj I przeznaczył jednak teren przed pałacem namiestnikowskim, wybuchło powstanie. Poniatowski miał zostać przewieziony do Modlina i przerobiony na św. Jerzego. W 1840, w czasie porządków w piwnicach twierdzy, znaleziono skrzynie z napisem „Poniatowski”. Pomnik zmontowano i ustawiono, myśląc, że jest to pomnik SAP-a. Car, w czasie wizyty w Modlinie kazał rozebrać pomnik i go zniszczyć, ale przekazał na prośbę namiestnika pomnik Paskiewiczowi, a ten wywiózł go najpierw do Dęblina, potem do Homla, uświetniając nim swoją rezydencję. W 1922 pomnik wrócił do Polski na mocy traktatu ryskiego. Najpierw stanął na dziedzińcu zamkowym, potem 03.05.1923 na placu Piłsudskiego na cokole wykonanym przez Aleksandra Bojemskiego. Do tego czasu zamiast pomnika Paskiewicza stał posąg Legionisty. Po kapitulacji Warszawy w 1939 pod pomnikiem honory odbierał sam Hitler. 16.12.1944 wyleciał w powietrze z rozkazu von dem Bacha. Po wojnie znaleziono resztki pomnika (dłoń i część płaszcza) w 1951 w ruinach fabryki Lilpopa.
To co stoi przed Pałacem Prezydenckim to kopia wykonana z brązu podarowanego nam po wojnie przez rząd duński.

4 komentarze:

przewodnikpokrakowie pisze...

Widziałam w muzeum te szczątki, ale nie znałam całej historii, a tym bardziej nie wiedziałam, ze pomnik przed pałacem to kopia!

nomad pisze...

Już wiesz ! :)))

Anonimowy pisze...

Wie ktoś może z jakich materiałów wykonany jest cokół ?

Anonimowy pisze...

Nie kopia, tylko powtórny odlew wykonany w Danii według zachowanego tam modelu samego Thorvaldsena. Nie jest to więc oryginalny odlew wykonywany przez artystę lub pod jego nadzorem (rzeźbiarze niekoniecznie znają się na odlewaniu z brązu - nie wiem dostatecznie wiele o Thorwaldsenie), ale też nie kopia.